Ola, compañeiras. Gustaríanos antes de nada agradecervos o voso tempo e enerxía ao contestarnos a estas preguntas e permitirnos coñecer un pouco mellor vosa labor e o voso colectivo. Para empezar, podedes falarnos de Rojava Azadi? Cando xorde o colectivo? Que vos levou a un grupo de persoas de Madrid a organizarvos para comezar a poñer en marcha a solidariedade co pobo kurdo e o seu proceso revolucionario?
O proxecto ten as súas raices na manifestación que se organizou en Madrid en novembro de 2014 en solidariedade coa resistencia da cidade de Kobanê, que estaba a sufrir o asedio do Daesh (ISIS).
Na manifestación confluímos cun recentemente formado comité de solidariedade coa loita do pobo kurdo, e algunhas militantes anarquistas empezamos a participar no devandito espazo. Desgraciadamente atopámonos cunhas dinámicas que non encaixaban coas nosas traxectorias antiautoritarias, e as diferenzas metodolóxicas e ideolóxicas abocáronnos a formar un colectivo autónomo, que nos permitise falar sen filtros nin directrices sobre o proxecto de Rojava e as ideas do Confederalismo Democrático que propón o pobo kurdo.
Tras uns meses traducindo textos de aquí e de alá, fascinadas con este descoñecido pobo sen Estado que loitou durante séculos para manter a súa autonomía e a súa identidade, vimos a necesidade de preparar unha primeira viaxe a Kurdistán para presenciar o que alí acontecia, e poder así contrastar a información que íamos acumulando das traducións que publicabamos. Coa chegada da primavera de 2015, aproveitando para vivir o Newroz [ano novo de varias etnias de Oriente Medio, a kurda entre elas, que se celebra a partir do 21 de marzo], un pequeno grupo lanzouse á aventura con intención de coñecer e documentar de primeira man a situación en Kurdistán. Ao volver, convencidas polo que viramos de que era unha loita que merecía a pena apoiar sen reparos, naceu de maneira oficial o colectivo Rojava Azadî. Elaboramos un breve texto de presentación que a día de hoxe sufriu poucos cambios e que podedes ler na nosa web na pestana de “Quen somos” (poderiamos transcribilo aquí pero por temas de espazo mellor que entredes na web).
Como traballa o voso colectivo no día a día? Que tipo de actividades realizades? Estades abertas a novas incorporacións ao colectivo?
Rojava Azadî somos un pequeno colectivo asembleario, plural e aberto, que aglutina individualidades unidas polo interese común na loita dos pobos de Kurdistán. Inspiradas polo proxecto político e social que alí promoven baixo o paradigma de Confederalismo Democrático, buscamos desenvolver unha incidencia local no ámbito de Madrid á vez que promovemos que se xeren grupos locais noutras cidades e rexións. Buscamos así conformar sinerxias con outros colectivos e organizacións afíns que poidan ter interese na revolución social de Rojava e nas ideas que expoñen en Kurdistán.
Traballamos principalmente en base a 4 liñas:
— A primeira delas consiste en filtrar, traducir e publicar información relevante sobre a actualidade de Kurdistán, así como análises, entrevistas ou vídeos, que imos acumulando no noso blogue e difundindo a través de redes sociais. Tratamos de ofrecer unha visión ampla do conflito para que cada persoa poida crear a súa propia opinión respecto diso, e é por iso que as nosas publicacións proceden de fontes diversas e que non sempre representan a visión do colectivo.
—A segunda, consiste na formación mediante charlas, seminarios e proxección de documentais, que tratamos de realizar en todas as cidades e pobos que así o soliciten. É a nosa intención que estas charlas e proxeccións constitúan unha ferramenta de debate e reflexión sobre a cuestión Kurda.
—A terceira é a xestión da distribuidora de materiais culturais para ampliar a información sobre a loita do pobo kurdo e o proxecto político e social que propoñen, como libros e fanzines, ademais de camisetas, kufiyas, bandeiras… Esta distribuidora ademais serve para autoxestionar o propio colectivo.
—Por último procuramos dinamizar a mobilización social en apoio a Kurdistán, promocionando actos e organizando campañas, tecendo redes… tamén tratamos de dar visibilidade ás mostras de solidariedade e ás iniciativas que xorden ao longo do globo en solidariedade coa loita dos pobos de Kurdistán.
O colectivo está aberto a incorporacións e a colaboracións, xa que somos poucas e hai moito traballo que facer, pero en lugar de tratar de aglutinar a solidariedade nunha gran plataforma unitaria, tentamos promocionar que xurdan grupos locais cos que coordinarnos a nivel confederal. Apostamos por estruturas en rede baseadas na horizontalidade e a descentralización, que desafíen as xerarquías imperantes e que funcionen en base á confianza entre persoas e a afinidade entre grupos.
O ano pasado (por decembro de 2015), algunhas de nós viaxamos a Madrid para o Encontro do Libro Anarquista realizado como cada ano en decembro, no centro social okupado 13-14 de Vallecas. Alí puidemos asistir a unha charla de dous membros do voso colectivo que nos falaron da loita no Kurdistán e da súa experiencia ao viaxar alí temporalmente, e a min persoalmente pareceume abraiante, xa que a idea que teño é a dun territorio en guerra onde calquera paso en falso pode saír moi caro, e o valor requirido para atoparse fronte a fronte con algo así é moi elevado. Como valorades esa experiencia alá? Que credes que vos achegou, como activistas solidarias e como persoas?
As viaxes sobre o terreo teñen para nós varias dimensións. Por unha banda un achegamento á realidade que hai no territorio, que nos axuda a entender de forma máis realista cales son as necesidades que existen e cal é a mellor maneira (dentro das nosas posibilidades) de desenvolver a nosa solidariedade.
Posibilita un achegamento aos colectivos e organizacións, que nos dan acceso a informacións e contactos directos moi necesarios para diferentes proxectos, facilitando que sexan os propios colectivos os que formulen peticións aos grupos de apoio internacionalistas. Do mesmo xeito axuda a corroborar a realidade, a non idealizar ou facer críticas infundadas aos proxectos que alí se dan, e a profundar e mellorar a nosa compresión sobre os movementos, os seus modos de organización e os seus fundamentos políticos.
Os exemplos que extraemos achegan información moi valiosa que nos serven para poder ofrecer unha información veraz e actualizada, que é a columna vertebral do noso labor internacionalista.
Pero as viaxes a zonas de conflito supoñen sempre un alto risco, tanto para a túa propia persoa como para as persoas que che acollen e apoian, tanto alí como no teu Estado de orixe. En varias ocasións fomos testemuña ou protagonistas de graves perigos debido á mala xestión de situacións de risco, por falta de información ou precaución, polo que queremos facer unha crítica severa a aquelas persoas que marchan sen a información básica pertinente sobre a cultura, os costumes, a xeografía, a situación política ou o contexto social; ou sen contactos sobre o terreo que faciliten o seu labor. Así mesmo é importante recalcar a necesidade de levar un proxecto claro, que reverta tanto ás persoas que fan a viaxe como ao propio movemento, viaxar a zonas de conflito só por “ver que se coce” é unha postura que a maioría das veces non só é inoperante senón tamén perigosa.
Con esta reflexión non buscamos obstaculizar as iniciativas de compañeiros ou colectivos, senón só recalcar que a preparación previa é tan importante e indispensable como a propia viaxe. Viaxar, coñecer, aprender, compartir, sempre son experiencias vitais que nos axudan a medrar como persoas, as viaxes que fixemos a esta rexión do mundo supuxeron para nós un crecemento persoal grandísimo e xerounos fortes autocríticas aos nosos modelos de organización e de pensamento, ampliando a nosa mirada política e ofrecéndonos perspectivas e métodos que doutro xeito serían difíciles de alcanzar.
Do mesmo xeito desexamos recalcar que a solidariedade internacional e as viaxes para coñecer e apoiar outros movementos no mundo amplían as nosas perspectivas e achégannos a unha loita necesariamente (aínda que non principalmente) máis global contra un sistema que mundialmente nos oprime e afecta a todas, aínda que sexa en formas e intensidades moi diferentes.
Gustaríanos preguntarvos tamén polas diferenzas grandes e pequenas que existen entre o movemento antiautoritario como o concibimos sempre aquí, en Europa ou en Occidente, e o movemento revolucionario kurdo. Por exemplo, parécenos curioso que aquí o anarquismo sempre estivo unido a propostas antiestatistas, autónomas e apartadas de calquera partido político. Con todo, o PKK, un partido de raíz marxista-leninista, derivou a postulados que beben das propostas do libertario Murray Bookchin e agora eses postulados dirixen un proceso revolucionario admirable e de grandes posibilidades. Como valorades vós isto? Que diferenzas reseñables observades entre os movementos revolucionarios de corte libertario aquí e o proceso revolucionario kurdo?
Hai diferenzas e hai semellanzas, aínda que hoxe en día a principal diferenza atópase, por dicilo dalgún modo, no tamaño. Os movementos revolucionarios que podemos atopar en Europa e en Occidente en xeral adoitan ser marxinais e de proporcións modestas, xa que na abundancia que proporciona a Modernidade Capitalista é difícil lograr grandes masas críticas capaces de cuestionar profundamente as estruturas do sistema que nos rodea. É soamente desde as marxes do Estado de benestar, onde as clases desposuídas dos luxos e mesteres que prové o capitalismo, que podemos imaxinar unha sociedade distinta, tratando de operar desde os puntos cegos do Gran Irmán da sociedade videovixilada na que nos atopamos. Esas marxes da sociedade é onde habitou o pobo kurdo este último século, que empezaron a ser considerados apátridas na súa terra como resultado das fronteiras trazadas por Occidente tras o desmembramento do imperio otomán. Os colonizadores negaron o status de Estado ao que aspiraban os xerarcas patriarcais das tribos kurdas, que viron as terras onde habitaban os seus clans divididas polas fronteiras de varios Estados occidentais, Estados que gozaban de lexitimidade avalada polo poder militar dos vencedores da Gran Guerra -que en poucos anos pasaría a coñecerse como a I Guerra Mundial-.
Tras anos de revoltas e insurrecións, iniciouse nos anos 70’ o que será o xerme do movemento que podemos ver hoxe: o PKK (Partido dos Traballadores do Kurdistán).
Neses anos de mundo bipolar, o movemento kurdo vertebrouse arredor das teorías socialistas de liberación nacional, que se expandían polo mundo reverberando na esfera soviética. Como a maioría de movementos populares que apostaron pola loita armada para librarse da opresión colonial, atoparon no marxismo unha fonte de inspiración teórica que lles abocou á creación de partidos revolucionarios. O pobo kurdo, nómade e habitante de montañas escarpadas carentes de industrialización, atopou tamén referentes na guerra campesiña que viviu a China popular.
Baixo o liderado de Abdullah Öcalan, fundador e ideólogo do PKK, o partido combinaba a formación militar coa formación política, que a miúdo comezaba por ensinar a ler e escribir a persoas analfabetas que se unían á guerrilla abocados pola brutalidade do exército turco, que aterrorizaba á poboación kurda con encarceramentos, torturas e asasinatos, así como queimando aldeas.
Fóra das fronteiras de Turquía a situación non era moi distinta, cousa que significou que o pobo kurdo non se vise oprimido por un Estado, senón por catro, feito que propiciou unha comprensión máis ampla do Estado que a maioría de partidos revolucionarios que aspiran a unha liberación nacional, que se consolidaban combatendo un só Estado. O PKK viviu como catro Estados (a miúdo enfrontados entre si) oprimían ao pobo kurdo e combatían as súas guerrillas, e iso achegoulles a unha concepción do Estado como un mero monopolio da violencia.
Outro factor que foi determinante na evolución ideolóxica deste peculiar movemento é a influencia da loita das mulleres kurdas, que formaron parte do movemento desde a mesma fundación do partido.
Tras a detención e encarceramento do presidente do partido por parte do Estado turco e outros Estados a finais do 1998, o partido envórcase cara adentro. O illamento de Öcalan abócalle a unha análise profunda do percorrido do movemento e a procura de novas formas de enfocar a cuestión kurda, o que xera unha síntese de toda a teoría e a práctica despregada polo PKK. Á hora de elaborar a súa defensa ante o xuízo ao que lle somete o Estado turco, podemos ver a enorme cantidade de libros dos que Öcalan imprégnase na súa cela, e que perfilan o proxecto político que propoñen. Ademais da loita pola liberación da muller como prioridade absoluta do movemento revolucionario, destaca tamén a proposta dunha sociedade sen Estado, influenciada pola Ecoloxía Social de Murray Bookchin, coñecida tamén como Municipalismo Libertario.
Dicir que o movemento pola liberación dos pobos de Kurdistán é anarquista ou antiautoritario non sería preciso, xa que propoñen un sistema de gobernanza popular baseada nas asembleas populares en coordinación con partidos políticos. Podemos falar dun socialismo libertario, dun proxecto de sociedade antiestatista, sostido por unha economía cooperativista e que busca a descentralización de poder e riqueza. Máis de corenta anos de traxectoria convertéronlles nun movemento profundamente pragmático e realista, que practica a propaganda polo feito e o apoio mutuo. O movemento ten unhas raíces moi profundas na sociedade, tanto dentro como fóra de Kurdistán (a diáspora kurda que viu o seu exilio forzado polas guerras esténdese por todo o mundo), e a súa proposta aspira a transformar a sociedade de abaixo a arriba.
Militantes de Kurdistán referenciaron o movemento revolucionario que viviu a España do 36’ como referente, sobre todo en canto ao modelo produtivo cooperativista, e ven na CNT un referente revolucionario valioso do que aprenderon moito. Pero sen dúbida iso queda lonxe de calquera movemento que podamos atopar hoxe en día en Occidente. Aquí tratamos de construír un movemento revolucionario en base a unha ideoloxía libertaria, alí dotaron de ideoloxía libertaria un movemento que leva décadas desenvolvendo unha práctica revolucionaria. As diferenzas políticas son en gran medida produto da diferenza de escala dos distintos retos aos que nos enfrontamos: aquí estamos a pelexar para politizar unha sociedade desenvolvida, alí están a loitar para desenvolver unha sociedade politizada.
Na mesma charla que mencionamos nunha pregunta anterior, lembro que unha das vosas compañeiras mencionaba as grandes diferenzas existentes entre o movemento das mulleres kurdas e os movementos feministas occidentais, sinalando varias separacións e distancias que dificultaban en certo xeito un intercambio de experiencias ou un achegamento de posturas. Que podedes contarnos sobre isto? Que diferenzas vedes e que conclusións sacades diso? Pódese axudar ás compañeiras kurdas desde aquí, aínda que sexa desde unha posición de aliadas e tratando de superar o paternalismo eurocentrista?
A principal diferenza é que as mulleres kurdas non definen o seu movemento de liberación da muller como Feminismo, senón que crearon unha nova e ampla teoría política denominada Jineologî, a ciencia da muller, xa que entenden que o Feminismo foi unha gran achega teórica pero non foi suficiente á hora de desenvolver unha práctica social. Adoitan dicir que “o Feminismo non é suficiente”. O campo da Jineologî enfócase en traballar tanto a práctica como a teoría. Trabállase a intelectualidade (teorías e discurso), a política, a sociedade e a autodefensa baixo o lema “a sociedade non pode ser libre se as mulleres non son libres”. No campo teórico, este lema pretende eliminar o sexismo que existe na ciencia, enfocándose sobre todo nas chamadas “ciencias sociais”, creadas por e para as estruturas do Estado, o sistema patriarcal e a dominación. Para iso é necesario crear “as ciencias libres” a partir de discusións e análises das bases que sustentan o coñecemento científico que recoñecemos, procurando eliminar da sociedade aos opresores, é dicir, a mentalidade do “macho dominante” e, en consecuencia, aos oprimidos. En canto á práctica, o movemento de mulleres estableceu un contrato social que busca erosionar o patriarcado existente na sociedade con diferentes medidas, como o sistema de cotas que non acepta como válida ningunha organización ou asemblea que non conte con paridade de xénero; ou o modelo de co-presidencias, que significa que todos os cargos de portavocías e representación están compostos por un home e unha muller.
Entenden que esas medidas equitativas serían suficientes nunha sociedade equitativa, pero antes hai que reverter máis de 7000 anos de civilización patriarcal, e por iso o movemento de mulleres kurdas dotouse de institucións propias e autónomas na sociedade civil, espazos non mixtos onde as mulleres traballan para erradicar o modelo patriarcal. Buscan consolidar o movemento nos catro territorios en que os Estados-Nación dividiron Kurdistán, consolidando diferentes institucións seguindo un modelo: Unha gran organización político-social de mulleres, formada por delegadas de todo o territorio e organizada por comisións de traballo; unha organización xuvenil, que outorgue autonomía á mocidade para romper a xerontocracia; e unha organización de autodefensa. En Rojava atopamos nese marco as Kongreya Star como organización nai, Jinên Ciwan como organización de mulleres novas, e as YPJ (Yekitiya Parastina Jin) como organización militar de autodefensa. Outros exemplos prácticos son a organización das mulleres en comunas non mixtas, as cooperativas de mulleres, a loita contra calquera tipo de violencia cara as mulleres, abuso, comercio de mulleres, feminicidio…
A unión da práctica e a teoría considérana fundamental, posto que se atopan nunha situación de guerra, onde non só é necesario un exército, senón tamén estruturas que permitan manter a loita a nivel intelectual e que proporcionen á sociedade unha aprendizaxe constante.
A loita da muller kurda ten claro que para crear unha sociedade libre primeiro hai que destruír a mentalidade patriarcal que sostén o modelo de explotación capitalista. Teñen presente o papel da autodefensa da muller e a necesidade de desenvolver unha cooperación entre mulleres de todo o mundo.
O eurocentrismo e a prepotencia occidental tenden a xerar un discurso onde as mulleres occidentais cremos estar máis avanzadas que noutras partes do mundo, e onde somos nós as que temos que dar leccións ás demais. Pero o movemento de mulleres de Kurdistán ensínannos que iso non ten nada de certo, e que para construír unha sociedade onde homes e mulleres poidan convivir en igualdade hai que lograr un cambio na mentalidade non só das mulleres, senón tamén dos homes. Un bo exemplo disto son as academias para a reeducación dos homes, onde podemos atopar cursos para extirpar a mentalidade de dominación patriarcal.
Ditas formacións teñen unha duración de nove meses onde se imparten sesións de historia e diversas ciencias sociais desde a óptica da muller. Para acceder ás academias de mulleres onde se imparten, os homes teñen que redactar unha carta de presentación que expoña por que queren participar nestes cursos. Algo así soa inimaxinable na nosa sociedade.
Isto lévanos a reformularnos a maneira de como poder axudar. No marco teórico a axuda podería definirse como cooperación: están a axudarnos a reformularnos os Feminismos á vez que elas beben de toda a teoría feminista occidental, elaborada na súa maioría por mulleres brancas de clase acomodada, pero que na actualidade, cos Feminismos da terceira onda, expón debates e propostas transcendentes para as mulleres de todo o mundo. Ademais, a vida acomodada de Occidente proporciónanos máis estabilidade e comodidade que a convulsa e axitada situación que se vive en Kurdistán.
Iso debería ser motivo máis que suficiente para implicarnos nos debates que expoñen, pero o factor máis importante é que só un grupo de mulleres illado non poden facelo todo soas, e é indispensable a nosa complicidade para lograr que os discursos e as propostas que expoñen poidan chegar ás mulleres (e homes) da nosa sociedade. Dar a coñecer o empoderamento destas mulleres é fundamental, pero é importante ter en conta que a difusión dos medios de comunicación de masas en Occidente, habituados a unha exposición patriarcal acorde coa sociedade na que vivimos, a miúdo desvirtúan e distorsionan a imaxe destas mulleres. É importante comprender a realidade que alí viven e non caer na simplificación anecdótica que puidemos atopar en numerosos medios. A súa loita vai moito máis alá da espectacularidade da nova e exótica muller kurda cunha AK-47 combatendo o sanguento califato do DAESH. É importante comprender o que están a facer e como o están facendo, porque elas non combaten soamente para defenderse, senón para a emancipación de todas as mulleres, e como dicía unha muller loitadora das YPJ “Se todas as mulleres do mundo viñesen aquí a combater, a guerra remataría moito antes”.
Persoalmente, mantiven contacto cun compañeiro de DAF, organización anarquista turca, de xeito efémero, e naquela ocasión, o compa situábase totalmente a favor da loita das compañeiras kurdas pola súa dignidade e emancipación, e polo recoñecemento do status do seu pobo, aínda que obviamente coas súas críticas e discrepancias.
Aquel feito fíxome xurdir dúbidas e por iso quero preguntarvos: Desde o voso punto de vista, como é a relación entre o movemento anarquista e/ou a esquerda revolucionaria turca e o movemento revolucionario kurdo? Existen complicidades, colaboración?
Por desgraza non tivemos contacto con organizacións da esquerda revolucionaria turca e a nosa experiencia coas organizacións anarquistas turcas son dispares segundo a persoa ou colectivo. En xeral os colectivos anarquistas autónomos cos que tivemos relación, non adoitan ter un contacto ou apoio directo ao movemento kurdo. Coinciden ou están dacordo en posturas e métodos, pero tamén teñen dúbidas ou críticas cara a súa ideoloxía ou formas de actuar. A solidariedade cara o movemento kurdo sucede de forma puntual e moitas veces a nivel individual mais que grupal.
Unha destacada formación anarquista que mostra un apoio público e constante é a DAF (Devrimci Anarşist Faaliyet – Acción Revolucionaria Anarquista), unha organización de tipo plataformista.
As súas formas de solidariedade principalmente son a difusión, o apoio público, o apoio loxístico sobre o terreo e moitas veces a solidariedade persoal de membros concretos da DAF. Tamén buscan a expansión das súas ideas entre a poboación kurda así como realizar unha crítica construtiva ao movemento. Así mesmo é interesante resaltar que o movemento kurdo ten tamén unha base de individualidades turcas que apoian e traballan na loita, que arriscan, viven e en moitas ocasións dan a súa vida dentro do movemento coa mesma intensidade que os seus compañeiros kurdos.
Unha colaboración destacable que houbo entre os movementos revolucionarios da esquerda turca e o movemento kurdo foi a coalición que se nomeou como Movemento Unido Revolucionario dos Pobos (HBDH polas súas siglas en turco), e que se presentou publicamente en marzo de 2015. Dita coalición foi unha proposta de confluencia auspiciada polo PKK na que se integraron ata 10 organizacións revolucionarias, como MLKP, TKP/ML ou DKP. Houbo algunhas accións que se reivindicaron desde a devandita confluencia, aínda que parece que non tivo maior transcendencia. O fallido golpe de Estado que viviu Turquía no verán de 2016 e o estado de emerxencia que se decretou desde entón foi a escusa que permitiu xustificar unha brutal purga a moitos niveis, e as organizacións revolucionarias víronse desbordadas pola represión desatada polo goberno de Erdogan.
Dentro do pensamento anarquista podemos destacar o KAF, Kurdish-speaking Anarquist Forum, un foro virtual que non busca ser unha organización política senón un espazo de debate e intercambio de ideas soportado na infraestrutura da internet. Dadas as súas condicións non prestou demasiada axuda a nivel loxístico, pero apoiou o proceso a nivel ideolóxico e discursivo, xerando debates e argumentario, así como estendendo a nivel internacional o debate sobre a revolución social que desenvolven en Kurdistán.
Aproveitamos para informar que un compañeiro moi activo da organización DAF, Hüseyin Civan, foi condenado a prisión pola súa actividade militante. Desde aquí queremos expresar a nosa solidariedade co compañeiro secuestrado e con toda a organización.
Tamén quería preguntarvos sobre outro feito que me sorprendeu e fíxome xurdir tamén varias dúbidas. Algunhas fotografías feitas públicas hai un tempo de grupos de combatentes das YPG e as YPJ mostraban bandeiras ou simboloxía relativa a loitas como a liberación animal ou a ecoloxía. Aquí algunhas compas interpretamos que serían símbolos ou ideas levadas alí por compañeiras occidentais solidarias que viaxasen, pero non o teño claro. Entendo que non hai “loitas de segunda”, pero tamén entendo que nese contexto expor cuestións como a liberación animal ou a defensa do territorio poida ser mesmo máis complicado e difícil. Quixera saber, credes que existe algunha influencia desas loitas dentro do proceso revolucionario kurdo, ou pola contra trátase de algo máis ben anecdótico e puntual?
Por unha banda o ecoloxismo desde un posicionamento anticapitalista e de defensa do territorio é un dos alicerces básicos do Confederalismo Democrático. A importancia destas ideas no movemento de liberación do Kurdistán vén tanto dunha análise teórica como da experiencia práctica. En canto á análise teórica exponse principalmente nas teses desenvolvidas por Öcalan que beben do ecoloxismo social de Murray Bookchin. Respecto da experiencia práctica hai que ter en conta o gran arraigamento á terra que ten en xeral o pobo kurdo e os ataques ambientais que sufriu por parte dos Estados que o colonizan e do extractivismo capitalista (debemos considerar que o Kurdistán é unha zona con gran cantidade de recursos naturais, principalmente auga, petróleo e terras cultivables). Este arraigamento débese ao tipo de territorio que habitan e a que o medio natural é a súa principal fonte de vida e de supervivencia, como se evidencia cun dos seus ditos máis coñecidos: “As únicas amigas dos kurdos son as montañas”.
Esta defensa do territorio chegou ao seu máximo expoñente en Rojava e en Bakur (zonas onde máis calou o Confederalismo Democrático). En Bakur desenvolveuse en unión con grupos ecoloxistas de Mesopotamia, desde unha óptica de loita contra os proxectos extractivistas do Estado e as grandes empresas, contra a queima de bosques, así como de resistencia cara ao mantemento de formas de vida ligadas á terra. En Rojava, a partir da autonomía, un dos tipos de consellos creados en todos os niveis de autogoberno foi o de ecoloxía. Na práctica isto supuxo a posta en marcha de moitas cooperativas e proxectos de agricultura ecolóxica, campañas de tratamento de residuos, así como o establecemento de límites de produción a industrias potencialmente contaminantes como as de petróleo, xabóns, metais ou materiais de construción.
En canto á liberación animal non ten tal grao de importancia aínda que si ten o seu peso e ademais desde distintas ópticas. Por unha banda, para gran parte do pobo kurdo o respecto aos animais atópase dentro do pensamento ecoloxista que comentamos, xa que a gandería extensiva é unha práctica moi importante e unha forma de vida. Doutra banda, culturas moi importantes no Kurdistán como a aleví e a yezidí entre outras que teñen a súa base no Zoroastrismo (unha relixión animista da rexión anterior á expansión dos monoteísmos), dan gran importancia a un trato respectuoso cos animais e a natureza. Desde un punto de vista antiespecista non temos constancia dunha gran relevancia dentro da loita de liberación kurda propiamente dita, pero si desde outros grupos que traballan con elas. Por exemplo sabemos de grupos antiespecistas turcos que se desprazaron a Bakur durante os toques de queda do exército coa intención de denunciar e relacionar o xenocidio que estaban a levar a cabo contra animais humanos e non humanos, e axudar no posible en temas como a alimentación. Por mor disto puxéronse en contacto con grupos de resistencia kurdos, cos que acabaron establecendo grandes alianzas, pasando a continuar estes últimos o traballo daqueles na recollida de datos de vulneración de dereitos dos animais.
Tamén é bastante coñecido o labor de rescate e coidados de animais realizada nas montañas polas milicias do PKK.
Por último, en Rojava déronse confluencias destas distintas perspectivas por parte de persoas autóctonas e internacionalistas (principalmente de Turquía); así como o paso por contradicións ou dificultades debidas á guerra e o embargo, como algúns grupos antiespecistas que tiveron que renunciar á alimentación vegana dadas as circunstancias de guerra en que se atopan.
Recentemente saían á luz presuntas alianzas entre o movemento revolucionario kurdo e as forzas imperialistas, e isto levou a moitas compañeiras a sorprenderse, desubicarse ou a dubidar sobre se manter a súa solidariedade con este. Outras compañeiras entendérono como unha manobra de confusión e desinformación coa intención de illar a esas forzas. Para min resulta moi estraño que as mesmas forzas imperialistas que colaboran con Turquía e que teñen ao PKK nunha listaxe internacional de presuntas organizacións terroristas, de súpeto colaboren coa loita das kurdas. Que opinades vós? Como interpretades e valorades iso?
A colaboración do pobo kurdo coas potencias imperialistas ten un sentido eminentemente práctico. A poboación kurda lembra as traizóns sufridas no pasado, pero son conscientes da necesidade de apoio aéreo e artillería pesada, e toda axuda que reciban sen que supoña inxerencia no seu proxecto revolucionario, é benvida.
Por outra banda, a eficacia das milicias kurdas na guerra contra o ISIS, mostrándose sobre o terreo como as únicas capaces de vencelas, propicia o apoio das potencias occidentais. De feito, Rusia tamén prestou apoio ás kurdas de Rojava, a pesar da súa estreita relación co goberno sirio de Al Assad.
O tema con Turquía resulta máis complicado, e nos últimos meses, co aumento represivo de Erdogan tras o estraño golpe de Estado sucedido en xullo, e a entrada do exército turco en territorio sirio, está a darse unha situación de tensión entre varios intereses entrelazados. O proceso de adhesión de Turquía á Unión Europea parece que sufriu un retroceso tras as últimas medidas de Erdogan, así que os principais factores son o xeoestratéxico e a cuestión dos refuxiados.
En canto á cuestión dos refuxiados, quizais máis sinxela de explicar, vese como a Unión Europea prefire, contra o dereito internacional, expulsar aos refuxiados de guerra a un país onde non se está cumprindo cos dereitos humanos. Mentres siga en pé o acordo UE-Turquía para a expulsión de refuxiados, a estabilidade de Turquía seguiralle interesando á Unión Europea.
Polo que se refire ao seu sentido xeoestratéxico, Turquía funciona como Estado tapón entre Occidente e o integrismo islámico, e aínda que cada día faise máis evidente a colaboración entre o Estado turco e DAESH, segue convindo evitar o paso directo a Europa de integristas pola súa fronteira.
Por outra banda, Turquía está dentro da OTAN, tendo EUA a base militar de Incirlik. Esta base creouse en 1955 co evidente interese da súa proximidade con Rusia e os estreitos do Bósforo e o Dardanelos. Hoxe en día, aínda que a proximidade a Rusia e aos estreitos segue sendo relevante, é o país da OTAN máis oriental, e está en contacto directo co mundo árabe e o propio Estado Islámico. Cabe destacar que Erdogan pechou en dúas ocasións os accesos a esta base no 2016, e en liñas xerais, o goberno turco parece menos preocupado de manter boas relacións coas potencias occidentais que as potencias con Turquía, que parecen perdoar a actitude de Erdogan con tal de manter a estabilidade no país turco.
De feito nestes últimos meses os movementos xeopolíticos que está a haber poderán marcar que aliados teña que buscar o proxecto de Rojava. Por unha banda atopamos a Rusia, apoiando a Al Assad e cada día máis perto de Turquía.
Esta pola súa banda está a se centrar en impedir a unión dos tres cantóns, o cal EUA apoia mentres dá axuda aérea ás SDF para avanzar cara a Raqqa. Ademais atopámonos co goberno do KRG (aliado de EUA, Israel e Turquía) tentando dinamitar a revolución, desde dentro e desde fóra. E por último a Irán, co seu propio conflito coas kurdas en aumento e aliado do goberno de Al Assad e en pugna pola hexemonía rexional con Turquía, Arabia Saudita e Israel.
En resumo, a colaboración das potencias imperialistas co Kurdistán do Oeste é unha cuestión práctica, onde as kurdas buscan aproveitar o gran potencial militar destas na súa loita contra o DAESH e pola súa liberdade, mentres que as potencias recoñecen ás YPG e YPJ como as mellores combatentes contra o ISIS. O temor que existe, totalmente fundado, é que unha vez rematada a guerra, estas mesmas potencias esquézanse das kurdas ou mesmo pasen a unha ofensiva en contra delas, como xa sucedeu no pasado. Para evitar iso, un importante labor sería facer popular a causa kurda entre a poboación dos países occidentais, algo no que nós traballamos cada día.
A moitas persoas pillounos a sobrecarga informativa e eu por exemplo confeso unha certa dificultade á hora de atopar información fiable e non inconexa sobre o que ocorre en Kurdistán, coa que poder trazar unha liña de sucesos e seguir un fío sobre os acontecementos que van tendo lugar. Que lecturas, documentais ou demais materiais de consulta aconsellades para obter unha perspectiva xeral realmente útil e informada sobre o que está a ocorrer en Kurdistán?
Hai certas webs na internet que son boas fontes de información, en castelán temos Kurdistán-América Latina, Newroz Euskal Kurdu Elkartea, KurdisCat e Rojava Azadi Madrid. En inglés existen fontes máis variadas e proliferas, como Kurdish Question, ANF english, JINHA, DIHA e ANHA. Podedes atopar unha lista moito máis ampla no apartado de “Web” no noso blogue.*
En canto a documentais en castelán recomendamos “Kurdistán, mujeres en guerra”, “Un día en Siria, YPJ”, “Bakur” ou “Solo los muertos regresan a casa”. Na canle de youtube do colectivo (Rojava Azadi Madrid) podedes atopar algúns documentais e películas kurdas subtituladas ao castelán.Ademais, tamén podedes atopar decenas de textos e artigos, que temos dividas en subtemáticas no noso blogue “Análise”, “Confederalismo Democrático”, “Economía”, “Loita das mulleres” e “Comunalismo”, hai que mergullar un pouco pero hai verdadeiras xoias informativas. Así mesmo tamén tedes os zines que traducimos e editamos e que están de libre acceso e distribución no mesmo blogue.
En canto a libros, a editorial Descontrol está a editar moito material sobre Kurdistán, libros como “La Revolución Ignorada”, “Un verano kurdo” atópanse xa dispoñibles, igual que “Los orígenes de la Civilización”, o primeiro tomo do “Manifiesto por la civilización democrática”, a obra magna de Abdullah Öcalan onde sintetiza o imaxinario do movemento kurdo en cinco volumes que estamos a axudar a que se editen na península.
Tamén destacamos títulos que están a piques de saír como “La revolución de Rojava” ou o libro sobre Jinelogî, a ciencia da muller, libro onde se recollen as máis importantes teorías que desenvolveu o movemento de mulleres de Kurdistán.
Para ir rematando, que consellos dariades a activistas que poidan estar interesadas en emprender un proxecto de solidariedade internacionalista co pobo de Kurdistán? E poderiades deixar algunha referencia para poñerse en contacto convosco, xa sexa para organizar charlas ou eventos informativos, ou para solicitarvos material de difusión…?
Desde Rojava Azadî consideramos de vital importancia a proliferación de grupos de apoio e solidariedade coa loita dos pobos de Kurdistán, polo que queremos apoiar e fomentar todos os proxectos de solidariedade que poidan xurdir na península. Estamos abertos a achegar información, ferramentas e toda a axuda necesaria para que nazan. Así mesmo buscamos unha coordinación e confluencia cos distintos grupos existentes, pero considerando que a descentralización dos colectivos e a súa autonomía son de vital importancia.
O noso consello para aquelas persoas que queiran solidarizarse é primeiro informarse ben da historia e a situación actual da rexión, das teorías ideolóxicas e a cultura. Unha vez informadas seremos capaces de recoñecer que necesidades teñen os compañeiros e que tipo de proxectos podemos levar a cabo. Para calquera dúbida, suxestión ou petición só tedes que escribirnos ao correo electrónico (rojavaazadimadrid@riseup.net).
Pois sen máis, moitas grazas de novo polo voso tempo e enerxía, e por axudarnos con esta entrevista. Deixámosvos un espazo para que vos expresedes libremente e quedamos á espera de manter o contacto. Un saúdo
Moitísimas grazas por brindarnos este espazo para compartir aprendizaxes e experiencias, agardamos que poida axudar a máis xente a tomar unha posición máis activa nas loitas de solidariedade polos pobos de Kurdistán. Como toda entrevista colectiva quedou un pouco quebracabezas e bastante extensa, agardamos que iso non sexa un impedimento para que a xente interesada se anime a contactarnos se ten interese en colaborar.
Bîjî Kurdistan!
No comments:
Post a Comment